پژوهش دانشگاهی – بررسي رابطه وي‍ژگي هاي روانشناختي فرماندهان و مديران با سبك هاي مديريت- قسمت …

ج- دیگران نیز نسبت به کار و سازمان بی‌تفاوت می‌شوند، زیرا آنان در عمل می‌بینند که تلاش و ایثار کردن بی‌نتیجه است.
نکته‌ی مهم و کلیدی در امر تنبیه آن است که تنبیه باید دارای تأثیر تربیتی باشد.
15- حفظ اسرار کارکنان
حفظ اسرار و مسائل و مشکلات کارکنان و حوزه‌ی مدیریتی یک مدیر و عدم انتشار آن از ویژگی‌های رهبران کارآمد است. همچنان که امام علی(ع) در این مورد می‌فرمایند: «پیروزی در سایه دوراندیشی و احتیاط است، احتیاط به تفکّر و تفکّر به حفظ اسرار است».
هر سازمان رازها و اسراری در درون نهته دارد که عوامل سازمانی یا کارکنان در آن
دخیل هستند و عموماً مدیران از غالب اسرار آگاهی دارند. حفظ این اسرار گاهی
و حوزه‌ی مدیریت را از بسیاری از خطرات و مخاطرات مصون می‌دارد.
16- آینده نگری
امروزه در سازمان‌ها و مدیریت از سه افق برنامه‌ریزی صحبت می‌شود که همگی آینده‌ی مطلوب و بهینه‌ی سازمانی و مدیریتی را رقم می‌زنند «افق باز» «افق دور»، افق روشن».
همان‌طوری که اسلام مسلمانان را به شناخت گذشته، توصیه و تشویق می‌کند، به همان اندازه نیز آینده‌نگری را مورد توجه قرار می‌دهد. زیرا همه تأکید و تشویق برای شناخت گذشته به خاطر آینده است. ما اگر سرگذشت گذشتگان و رویدادهای اقوام و ملل مختلف جهان را بخوانیم و از زیبائی‌های آن در زندگی و آینده‌سازی خویش بهره‌ نگیریم، نه تنها تاریخ را به عنوان سرگرمی و وقت‌گذرانی خوانده‌ایم، بلکه تا حدّی کار لغو و بیهوده انجام داده‌ایم.
مدیری که بر مسند مدیریت نشسته است، نباید هرگز خود را از نگرش به آینده جدا سازد همان‌گونه که از گذشته نباید جدا باشد. چون او وقتی می‌تواند در مسیر حرکت، با شتاب بیشتر، اشتباه و خسارت کمتر، روح آرام‌تر و امید فراوان‌تر به موفقیت و پیروزی دست یابد، که آینده را شناخته و برای هر لحظه‌اش برنامه و آهنگی متناسب را آماده کرده باشد؛ مدیران آینده‌نگر همیشه از زمان، جلوتر حرکت می‌کنند و نیازها و مشکلات کار را بررسی و امکانات لازم را از پیش تدارک می‌بینند و در نتیجه، میزان موفقیت آنان بیشتر می‌گردد.
امام علی(ع) می‌فرمایند: «چشم دل انسان خردمند (آینده‌نگر) پایان کارش را می‌بیند و نشیب و فراز خویش را می‌شناسد».
از خصلت‌های مدیران مؤمن آینده نگری جهت جلوگیری از آینده نگرانی است امام علی(ع) می‌فرمایند:
«یکی از خصلت‌های مؤمنان آینده نگری است، مؤمنان کسانی هستند که آینده‌ی خویش را می‌شناسند».
دین مبین اسلام برای عاقبت‌نگری در کارها که در واقع نوعی نگرش بر آینده است و از اصل آینده‌نگری سرچشمه می‌گیرد اهمیت فراوانی را قائل است. لذا بخشی از موفیت‌های مدیر به این موضوع بستگی دارد که برای آینده تا چه مقدار برنامه‌ریزی و فکر کرده است و به عبارت دیگر نفوذ اندیشه و شعاع دیدگانش تا چه مسافتی را نسبت به آینده،‌ زیر پوشش قرار داده است. یکی از نتایج عاقبت‌اندیشی و آینده‌نگری مدیران در سازمان‌ها، آرامش خاطر و جلوگیری از پشیمانی است. حضرت علی (ع) می‌فرمایند: «عاقبت‌اندیشی پیش از شروع کار، تو را از پشیمانی در امان نگه می‌دارد».
2-6- خوش‎بینی
به صورت كلي به اين معنا است كه فرد در رابطه با موقعيت پيش آمده انتظار بهترين نتيجه ممكن را داشته باشد كه معمولا با عنوان خوشبيني موقعيتي^[26] از آن ياد مي‎شود. عموم مردم، خوشبيني را با تمثيلهايي مانند در نظر گرفتن نيمه پر ليوان يا عادت به انتظار پایانی خوش براي هر موقعيت فشارزا ميشناسند(سليگمن، رايويچ، كاكس، 1383) تيگر (1979) خوشبيني را خلق يا نگرشي مي‎داند كه با انتظار درباره آيندهاي همراه است كه فرد ارزيابي كننده آن را موافق خواست خود ارزيابي می‎كند از نظر تيگر، خوشبيني جز ذاتي نوع انسان و يك ويژگي متمايز كننده و سازگارانه است. در نقطه مقابل خوشبيني، بدبيني قرار دارد كه به معناي تاكيد بر فاجعه آميزترين علت هر شكست است و به طور كلي يعني داشتن انتظارات منفي براي نتايج و پيامدها (شيير و كارور، 1985)
خوش‌بيني يک برانگيزاننده بزرگ است. ویژگی خوش‌بینی افراد را به حرکت و تلاش وا می‌دارد و موفقیت را برای آنها به ارمغان می‌آورد. خوش‎بینی در فلسفه به این معنا خواهد بود که در نهایت خوبی‌ها بر بدی‌ها غالب خواهد شد.
خوش بینی باور به این عقیده است که احتمالا نتایج مثبتی رخ خواهد داد. خوش بینی نیز همچون امید به طور کلی به معنی اعتماد عمیق به این موضوع است که علیرغم مشکلات و سختی‎های موجود بر سر راه زندگی‎، اوضاع سر و سامان می‎گیرد و همه چیز بخوبی و خوشی می‎انجامد. از نقطه نظر هشیاری عاطفی، خوش‎بینی گرایشی است که فرد را به هنگام رو در رو شدن با مشکلات و سختی‎های زندگی، از فرو غلتیدن در نومیدی، یاس و افسردگی بر حذر می دارد .
سلیگمان (سلیگمان، 1986) پدر روان‌شناسی مثبت گرا، بر این باور است که افراد خوش‎بین، در رویارویی با شکست‎ها و موفقیت‎های خود، چنین عمل می کنند:
1- بر اسنادهای کلی تکیه می کنند؛ مثلا “من قادر به کسب موفقیت در زمینه های گوناگون هستم”.
2- اسنادهایشان پایدار است؛ مثلا “من می توانم به طور مستمر این موفقیت را از آن خود کنم”.
3- موفقیت‎هایشان را به توانایی‎های درونی خود نسبت می‎دهند؛ مثلا “توانایی‌ها و تلاش خودم منجر به موفقیتم شد”.
4- در رویارویی با ناکامی‎ها، شکست خود را به عوامل ویژه بیرونی

و غیر پایدار نسبت می دهند، مثلا “‌گرمی هوا، باعث شد، سخنرانیم خوب پیش نرود”.
درخوش بینی واقع بینانه در حقیقت، فرد به ارزیابی آنچه می تواند به دست آورد در برابر آنچه قادر به کسب آن نیست، می پردازد. بنابراین، خوش بینی واقع بینانه، نقش مهمی در ارتقای خود کارآمدی فرد دارد (لوتاسن و آوالیو 2007)
در مورد خوش بینی دو نوع نگرش مطرح است. در نگرش نخست فرض بر این است که خوش‎بینی بخشی از ماهیت انسان است که می‎تواند مطلوب یا نامطلوب باشد. فیلسوفانی مانند سقراط و نیچه بر این باور بودند که خوش بینی فقط رنج و عذاب انسان‎ها را به تاخیر می‎اندازد و بهتر است که آنها با چهره تلخ حقیقت روبرو شوند. این نگرش منفی نسبت به تفکر مثبت و خوش‎بینی در نوشته‎های زیگموند فروید به حد اعلای خود رسیده است (پترسون، 2000)
2-3-3-13- اهمیت خوش بینی در مقابل بدبینی و تفاوت‎های آنها
در حقیقت خوش بینی نگرش انتظار مثبت به انسان انرژی می‎دهد و استعدادهای پنهان او را فرا می‎خواند . این نگرش آگاهی افراد را از فرصت‎ها افزایش می‎دهد. خوش‎بینی پرتویی قوی از روشنایی را به درون گوشه‎های تاریک زندگی انسان‎ها می‎اندازد و امکانات بالقوه را که در تاریکی پنهان شده‎اند ، آشکار می‎کند.
فرد مثبت اندیش حوادث را از زاویه دید امید تفسیر می‎کند، مزیت‎های آن را کشف می‎کند و راه‎حل‎های خلاقی را می‎یابد که آدم بدبین متوجه آنها نمی‎شود. ذهنی که بدبین و قالبی منفی دارد انرژی افراد را تحلیل می‎برد و همچنین باعث تضعیف انرژی همکاران می‎شود. این ذهن اعتماد به نفس‎ را ضعیف می‎کند، به خلاقیت و مهارت‎های حل مشکلاتتان صدمه می‎زند، شما را به این سمت می‎راند که روی مواضع متمرکز شوند، و در توانایی آنان برای تشخیص فرصت‎ها اختلال ایجاد می‎کند. در نهایت بدبینی شادی زندگی و کاری را به تحلیل می برد و انسان‎ها را از نظر هیجانی خسته و از پا افتاده و در رابطه با دیگران ناکارآمد باقی می گذارد (افشار، 1387).
بر اساس یک پژوهش اثبات گردیده است که خوش‎بین‎ها بیش از بدبین‎ها عمر می‎کننند و به تعبیری دیگر خوش بین‎ها فقط یک بار می‎میرند و آن هم وقتی است که عمرشان به سر می آید، اما بدبین ها به خاطر ترس از همه چیز، هر روز می میرند.
شواهدی موجود است که نشان می دهد فلینگمن روانشناس معروف می گوید: خوش بینی، نظام مصونیت بدن را تقویت می‎کند و به عکس، بدبینی نظام دفاعی بدن را ضعیف می‎کند. خوش بین‎ها حتی حوادث بد را نادیده می‎گیرند و می‎گویند: الخیر فی ما وقع و به عکس، بدبین‎ها حتی رویدادهای خوب مهم را تصادفی و موقتی می‎پندارند.
وقتی برای خوش بین‎ها مشکلی پیش می‎آید، نمی‎نشینند تا کسی به دادشان برسد؛ بلکه به دنبال راه حل می‎گردند و اگر کمکی هم ببینند، آن استقبال می‎کنند، ولی بدبین‎ها زود تسلیم می‎شوند. خوش بین‎ها در هر رویدادی، همیشه بهترین وضعیت را پیش‎بینی می‎کنند. برای مثال اگر آسمان ابری شود، خوش‎بین می گوید: نمی بارد یا اگر ببارد، موجب برکت خواهد بود، ولی بدبین می گوید: این ابر موجب باران شدیدی می شود و خانه همه را خراب می کند و اگر بر حسب اتفاق، نظر بدبین‎ها در واقعیت تایید شود، دیگر هیچ چیز جلودارشان نیست و برای هر موضوعی، آن روز را مثال می آورند. غافل از اینکه بدبینی، هاله‎ای از تیرگی دور او ایجاد کرده است.
فرد بدبین خیال می‎کند مردم برای او ارزش قائل نیستند بنابراین به کسی اعتماد ندارد.
همچنین دیگران را دوست ندارد و بر حسب میزان بیماری، نمی‎توند خود را نیز دوست بدارد. فرد بدبین کم نیرو و توان است زیرا دائم نگران همه چیز است و نیرویش را صرف مقابله با دشمنان یا دشمنی‎های موهوم دیگران می‎کند و به تدریج دیگر نمی‎تواند دوست را از دشمن تشخیص بدهد و در شکل افراطی کار را به جایی می‎کشاند که به دوست بیش از دشمن آزار می‎رساند سپس منزوی می‎شود و همین بر بدبینی‎اش تاثیر مضاعف می‎گذارد (افشار، 1387).
تفاوت‎های شخصیتی و رفتاری فراوانی بین افراد خوش بین و بدبین در مطالعات مختلف گزارش شده است. خوش‎بین‎ها حالت اطمینان پایدار دارند و معتقدند که ناملایمات را می‎توان به شیوه موفقت آمیزی اداره کرد اما بدبین‎ها مردد و ناپایدار هستند و انتظار بدبختی دارند (اشنایدر و لوپز، 2002).
خوش‎بینی با افسردگی کمتر، ناراحتی کمتر و حتی زایمان بهتر و سالم تر در زنان باردار همراه بوده است (کارور و گاینز، 1987، لولیل، مه یر 2000 یالی و لوبل 2002) علاوه بر این خوش بینی با عملکرد تحصیلی و شغلی هم رابطه مثبت دارد (بگلی، لی و زاجکا، 2000). آسپینوال و برونهارت (1996) به این نتیجه رسیدند که هر چه انسان‎ها خوش‎بین‎تر باشند به اطلاعات منفی که در رابطه با سلامتی خودشان است بیشتر توجه می‎کنند. آنها نسب به اطلاعات منفی که در رابطه با خودشان است توجه نشان می‎دهند تا در موقع لزوم واکنش مناسبی داشته باشند.
سگرستروم (2001) در پژوهشی مشاهده کرد کسانی که در بدبینی نمره بالایی می‎گیرند به احتمال بشتری به محرک‎های منفی توجه می‎کنند و افراد خوش بین به هر دو محرک مثبت و منفی توجه می‎کنند اما این نتیجه در پژوهش‎های بعدی (ایساکوویچ، 2005) تکرار نشد. ایساکوویچ در دو مرحله پیاپی مشاهده کرد هنگامی که تصاویر منفی به همراه تصاویر خنثی به افراد ارایه می‎شود خوش‎بین‎ها به صورت انتخابی به محرک‎های منفی توجه نمی‎کنند.
چنین تناقضی در یافته‎ها نشان دهنده‎ای است که توجه به محرک‎های مث
بت و منفی از عامل دیگری غیر از خوش بینی هم تأثیر می‎پذیرد. دررویکرد پردازش اطلاعات توجه، ماهیت شناختی دارد و به معنای تمرکز انتخابی روی بخشی از اطلاعات است که به حافظه حسی وارد می‎شود و نخستین عامل پردازش محرک‎های محیط است (هرگنهان و اولسون، 1386). به علت محدودیت ظرفیت شناختی انسان‎ها همواره با توجه انتخابی به محرک‎های طبیعی برخی از آنها را برای پردازش انتخاب می‎کنند و ناگزیر برخی دیگر را نادیده می‎گیرند. توجه مانند یک گذرگاه شناختی، مطابق با ملاک‎های مختلف شخصی، انتخاب محرک‎هایی را که باید پردازش شوند برعهده دارد (نورمن، 1982).
2-3-3-14- پیشینه خوش بینی